NEW YEAR’S TIME IN KYOTO
明けましておめでとうございます‭ !‬‬

อะเคมาชิเตะ โอเมเดโต โกไซมัส สวัสดีปีใหม่นะทุกคน

เที่ยว เกียวโต ช่วง ปีใหม่

ถ้าพูดถึงจังหวัดที่เข้มข้นไปด้วยขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมญี่ปุ่นมาแต่โบราณราวกับกาแฟดำไม่ใส่น้ำตาล เกียวโต คือจังหวัดที่ผุดขึ้นมาในหัวเป็นอันดับต้นๆ อาจเพราะเคยเป็นเมืองหลวงเก่าในอดีต อีกทั้งยังอนุรักษ์สถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมมากมายเอาไว้ให้คนรุ่นหลังได้แวะเวียนไปชื่นชม

ทริปฉายเดี่ยวช่วงวันหยุดยาวสิ้นปีของเรา จึงตัดสินใจพาตัวเองไปใช้ชีวิตดื่มด่ำเทศกาล ปีใหม่ ใน เกียวโต ว่าเป็นยังไง เขาทำอะไรกัน แม้จะได้ยินมาว่าช่วงปีใหม่คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะเข้าวัดกันทั้งนั้น ไม่ค่อยมีร้านค้าเปิด แต่ไม่รู้ทำไมเราก็ยังอยากจะลองไปให้รู้สักครั้งอยู่ดี ไม่มีร้านเปิดให้เข้าก็ช่างปะไร เราคิดไว้แล้วล่ะว่าปีใหม่ทั้งทีเข้าวัดไปขอพรรับบุญกันสัก 7 วัดให้อิ่มบุญถึงสิ้นปีไปเลยละกัน

ท่ามกลางอุุณหภูมิเลขตัวเดียว อากาศหนาวเย็นของคืนสิ้นปีในเกียวโต ไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อคนญี่ปุ่นที่มีใจไปวัด อีกทั้งรถไฟก็ขยายเวลาให้บริการ หญิงไทยใจสู้แบบเราก็ขอไม่ยอมแพ้ คว้าเสื้อกันหนาวตัวเก่ง หยิบผ้ามาพันคอให้อุ่น และสวมหมวกไหมพรมคู่ใจออกไปสัมผัสบรรยากาศคืนส่งท้ายปีในเกียวโต ที่จะมีขนบธรรมเนียม “โจยาโนะคาเนะ (Joya no Kane :除夜の鐘)” การตีระฆัง 108 ครั้ง ที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาเพื่อปัดเป่าสิ่งไม่ดี คนญี่ปุ่นเชื่อว่าเป็นจำนวนบาปและกิเลสของมนุษย์ โดยเริ่มตีตั้งแต่กลางดึกจนเข้าสู่วันปีใหม่ เพื่อเตรียมตัวเริ่มต้นปีด้วยความสดใสบริสุทธิ์

บอกลาปีเก่าเรียบร้อยแล้ว วันรุ่งขึ้นในช่วงระหว่างวันที่ 1-3 มกราคม จะมีธรรมเนียมที่ชาวญี่ปุ่นเรียกกันว่า “ฮัทสึโมเดะ (Hatsumode : 初詣)” ซึ่งก็คือไปวัดหรือศาลเจ้าเป็นครั้งแรกของปี เพื่อขอบคุณสิ่งที่ผ่านมาและขอพรให้โชคดี มีแต่เรื่องดีๆ เกิดขึ้นในปีใหม่ที่กำลังจะมาถึง ที่เราชอบมากที่สุดคือบริเวณวัดจะมีซุ้มขายอาหารหรือยะไตมาตั้งกันเยอะมาก ราวกับผู้คนพร้อมใจออกมาเฉลิมฉลองร่วมกัน ถือเป็นช่วงเวลาอบอุ่นใจดี   

ยิ่งรู้ว่าปัจจุบันญี่ปุ่นเจริญก้าวหน้าและทันสมัยเพียงใด ก็ยิ่งรู้สึกตื่นเต้นเมื่อรู้ว่าวัน ปีใหม่ นี้วัดกลายเป็นสถานที่ที่คึกคักที่สุดใน เกียวโต

 

ขั้นตอนการไหว้ขอพร

ขั้นตอนการไหว้ขอพรในญี่ปุ่น

มีวัดอยู่ที่ไหน มีคนไทยอยู่ที่นั่น

เที่ยว เกียวโต ช่วง ปีใหม่

อย่างที่รู้กันดีว่ามีวัดและศาลเจ้าน้อยใหญ่จำนวนมากมายนักในเกียวโต แต่สถานที่ที่เราเลือกเดินทางไปสัมผัสนี้มีเรื่องราวเบื้องหลังที่น่าสนใจ ส่วนใหญ่ก็เป็นสถานที่ยอดนิยมของคนญี่ปุ่นในช่วงปีใหม่ด้วย เอาจริงแม้เราจะเดินทางไปเพียงลำพังแต่ก็ไม่ได้รู้สึกเปล่าเปลี่ยวใดๆ เพราะเราพบคนไทยยิ้มทักทายให้เราใจชื้นอยู่แทบทุกหนแห่งถ้าพอจะมีเวลาว่างและไม่ได้ติดธุระอะไร สิ้นปีนี้ก็ลองตีตั๋วไปสัมผัสบรรยากาศ ปีใหม่ ที่ เกียวโตกัน

 

01 ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ | Fushimi Inari Taisha

ทำบุญ ปีใหม่ ใน เกียวโต ที่ ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ (Fushimi Inari Taisha)

ขอเริ่มต้นด้วยศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ เพราะเราได้ยินมาว่าช่วงปีใหม่ที่นี่จะมีผู้คนหลั่งไหลมาร่วมฮัทสึโมเดะราวๆ 3 ล้านคน มันจะสักแค่ไหนกันเชียว เดินออกจากสถานีรถไฟก็ขออนุญาตอึ้งไปพัก อยากให้ทุกคนลองจินตนาการตามเราว่าสถานที่ที่ทุกพื้นที่แน่นขนัดไปด้วยผู้คนในท้องถิ่นและชาวต่างชาติ จนต้องมีเจ้าหน้าที่คอยตะโกนบอกทางเข้าออกบ้าง ยืนถือป้ายบอกทางเดินบ้าง เพราะคนเยอะสมคำร่ำลือจริงๆ

บรรยากาศภายใน ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ (Fushimi Inari Taisha)

ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ (Fushimi Inari Taisha) เกียวโต

ด้วยความที่ศาลเจ้าฟูชิมิอินาริเปิดตลอด 24 ชั่วโมง จึงทำให้มีผู้คนหลั่งไหลเข้ามาอย่างเนืองแน่น อีกทั้งมีพิธีกรรมแบบญี่ปุ่นที่น่าสนใจให้ได้สัมผัสตั้งแต่วันที่ 31 ธันวาคม เช่น Oharai-shiki พิธีชำระล้างบาปช่วงครึ่งหลังของปีเพื่อเริ่มต้นปีใหม่อย่างสดใสบริสุทธิ์ หรือ Saitan-sai ในช่วงเช้าของวันที่ 1 มกราคม พิธีอธิษฐานขอพรให้มีแต่ความสงบสุขเกิดขึ้น ผลผลิตอุดมสมบูรณ์ และเศรษฐกิจดี เป็นต้น อีกซีนที่ไม่พูดถึงไม่ได้คือเสาโทริอิสีแดงสดยาวเป็นระยะทาง 5 กม. ว่ากันว่าหากเดินลอดเสาโทริอิสีแดงจากต้นทางจนสุดปลายทางแล้วจะโชคดี

ซุ้มอาหารยะไต ช่วงเทศกาล ปีใหม่ ใน เกียวโต

ร้านขายของฝากศาลที่เจ้าฟูชิมิอินาริ (Fushimi Inari Taisha)

ขอเตือนคนที่อยากมาสัมผัสบรรยากาศ ปีใหม่ ใน เกียวโต แต่ไม่ชอบสถานที่คนเยอะมาก แนะนำให้ข้ามศาลเจ้าฟูชิมิอินาริไปเลย แต่ถ้าอยากจะดื่มด่ำกับบรรยากาศปีใหม่แบบญี่ปุ่นแท้ ไม่ย่อท้อต่อการยืนต่อแถวขอพร หายใจรดต้นคอกับคนข้างๆ ไม่มีพื้นที่ว่างให้ถ่ายรูปแบบไม่ติดคน ที่นี่ก็ถือว่าเป็นการฉลองปีใหม่ที่สนุกและควรมาสัมผัสสักครั้ง

Info
Price :
ฟรี 

Open Hour : 24 ชั่วโมง 
Website : www.inari.jp/en
Station : Fushimi Inari Station

 

02 วัดชิออนอิน | Chion-in Temple

เที่ยว เกียวโต ช่วง ปีใหม่ ที่ วัดชิออนอิน (Chion-in Temple)

ภาพจำของวัดชิออนอินสำหรับเราคือประตูไม้ซันมง (Sanmon Gate) ขนาดใหญ่บนเนินสูงสุดปลายบันได ที่เคยติดอันดับประตูไม้ที่ใหญ่ที่สุดในช่วงปี ค.ศ. 1600 แต่อันที่จริงภายในวัดยังมีสิ่งมหัศจรรย์และเป็นที่รู้จักของคนญี่ปุ่นอีกหลายอย่างเลย เช่น Daishoro ระฆังยักษ์ประจำวัดชิออนอิน ว่ากันว่าเป็น 1 ใน 3 ระฆังวัดที่ดีที่สุดในญี่ปุ่นเชียวล่ะ มีความสูงถึง 3 เมตร ถ้าลองเทียบดูก็น่าจะสูงราวๆ เพดานห้องนู่นแน่ะ

เทศกาล ปีใหม่ ที่ วัดชิออนอิน (Chion-in Temple)ใน เกียวโต

 วัดชิออนอิน

สาเหตุที่เราเลือกมาวัดนี้เพราะช่วงสิ้นปีที่วัดชิออนอินมีธรรมเนียมโจยาโนะคาเนะ หรือการตีระฆังไม้ 108 ครั้งที่ค่อนข้างมีชื่อเสียงกว่าวัดอื่นๆ ด้วยความแปลกของวิธีการตีระฆังที่ใช้พระจำนวน 17 รูป โดยพระ 16 รูปจะจับเชือกตรึงระฆังเอาไว้ และอีก 1 รูปใช้แรงทั้งหมดไปกับค้อนไม้เพื่อตีระฆัง พร้อมเสียงตะโกนอย่างฮึกเหิม เข้ากับบรรยากาศสุดๆ ถ้าใครสนใจที่วัดจะเริ่มตีระฆังประมาณสี่ทุ่มครึ่ง

Info
Price :
ฟรี
Open Hour : 9:00-16:30 น. 
Website : www.chion-in.or.jp/en
Station : Higashiyama Station

 

03 ศาลเจ้ายาซากะ | Yasaka Shrine

งานเทศกาล ปีใหม่ ที่ ศาลเจ้ายาซากะ (Yasaka Shrine) ใน เกียวโต

หนึ่งในศาลเจ้าชินโตที่เก่าแก่ของญี่ปุ่น สร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 656 ตั้งอยู่ในเขตกิออน เมื่อเดินผ่านประตูทางเข้าสีแดงสดเข้ามาจะพบกับโคมไฟหลายร้อยใบแขวนอยู่บริเวณตรงกลางศาลเจ้า ที่เป็นเหมือนสัญลักษณ์ของศาลเจ้ายาซากะ ซึ่งโคมแต่ละใบก็ได้มาจากเงินบริจาคของคนเกียวโตเองด้วย

ศาลเจ้ายาซากะ (Yasaka Shrine)

เที่ยววัดในเกียวโต

คนส่วนใหญ่รู้จักศาลเจ้ายาซากะจากเทศกาลฤดูร้อน Gion Matsuri แต่ยังมีเทศกาลที่น่าสนใจอย่าง Okera Mairi เทศกาลบอกลาปีเก่าอันโด่งดังของ เกียวโต จัดขึ้นในช่วงเย็นของวันที่ 31 ธันวาคม ผู้คนจะนำเชือกที่ทำจากไม้ไผ่มาจุดไฟที่มีรากสมุนไพรโอเคระเป็นเชื้อเพลิงภายในศาลเจ้า เชื่อกันว่าสามารถขับไล่สิ่งไม่ดีออกไปเพื่อต้อนรับความโชคดี จากนั้นจะนำเชือกนี้ไปจุดเตาไฟที่บ้านเพื่อทำ Ozoni ซุปใส่โมจิ นิยมกินในช่วง ปีใหม่ ว่ากันว่าจะช่วยเสริมศิริมงคลให้กับชีวิตด้วย เทศกาลจะจัดจนถึงตี 5 ของเช้าวันปีใหม่

Info
Price :
ฟรี
Open Hour : 24 ชั่วโมง 
Website : www.yasaka-jinja.or.jp/en
Station : Higashiyama Station, Gion-Shijo Station

 

04 วัดคิโยมิสึ | Kiyomizu-dera Temple

วัดคิโยมิสึ (Kiyomizu-dera Temple) จ.เกียวโต

มีคนเคยบอกว่ามาเที่ยวเกียวโตครั้งแรก ก็ต้องไปที่วัดคิโยมิสึหรือที่คนไทยเรารู้จักกันในชื่อ “วัดน้ำใส” ชื่อที่เราเรียกกันนี้มีที่มาจากชื่อวัด Kiyomizu ซึ่งมีความหมายว่า น้ำอันบริสุทธิ์ จากน้ำตกโอโตวะ (Otowa Waterfall) ที่ไหลผ่านเนินเขาลงมาบริเวณวัดอย่างที่เราเห็นกัน วัดเก่าแก่สร้างขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ. 788 คือในสมัยนาราก่อนที่เกียวโตจะเป็นเมืองหลวงของญี่ปุ่นซะอีก อีกทั้งวัดคิโยมิสึยังได้รับการบันทึกเป็นมรดกโลกและ Okuno-in hall วิหารหลักของวัดก็ได้รับคัดเลือกให้เป็นหนึ่งในสมบัติประจำชาติญี่ปุ่นอีกด้วย

วัดคิโยมิสึ วัดน้ำใส เกียวโต ปีใหม่

แม้ตอนนี้ตัววิหารหลักจะปรับปรุงอยู่ (ปิดซ่อมแซมจนถึงปี ค.ศ. 2020) แต่ในวันขึ้นปีใหม่ผู้คนก็ยังหลั่งไหลเข้ามาขอพรกันและดื่มน้ำใสสามสายกันอย่างคึกคัก คนญี่ปุ่นเชื่อว่าเป็นสายน้ำศักดิ์สิทธิ์ ใครได้ดื่มจะสมปรารถนาในเรื่องที่แตกต่างกันไปตามแต่ละสายเรียงจากซ้ายไปขวา (หันหน้าเข้าศาลา) ได้แก่ เรื่องการศึกษา ความรัก และสุขภาพแข็งแรงตามลำดับ ส่วนวิธีการดื่มเราแนะนำให้ใช้กระบวยรองน้ำ แล้วเทน้ำจากกระบวยใส่มือดื่ม

วัดน้ำใส เกียวโต

อย่างที่เราได้บอกไปในตอนต้นว่าที่ญี่ปุ่นจะมีธรรมเนียมการตีระฆัง 108 ครั้ง ในคืนสิ้นปี ที่วัดคิโยมิสึก็มีเช่นกัน แต่จะพิเศษกว่าวัดหรือศาลเจ้าอื่นๆ ตรงที่เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าตีระฆังได้ด้วยตัวเอง เพื่อลบล้างสิ่งไม่ดีในปีเก่า แล้วเริ่มต้นปีใหม่อย่างบริสุทธิ์ แต่ต้องมีการลงทะเบียนล่วงหน้า หากสนใจก็ลองติดตามประกาศในเว็บไซต์

Kiyomizu-dera Temple

เราไม่แปลกใจเลยว่าทำไมวัดคิโยมิสึจึงโด่งดังไปทั่วโลก นอกจากเป็นโบราณสถานให้เราได้สัมผัสและขอพรแล้ว วิวมุมสูงจากด้านบนวัดยังช่วยทำให้รู้สึกผ่อนคลาย อย่าเพิ่งเชื่อที่เราพูดนะ เพราะอยากให้ทุกคนลองไปกันจริงๆ

Info
Price : 
400 เยน
Open Hour : 6:00-18:00 น. และ 18:00-21:00 น. (หากมี Special Night Viewing)
Website : www.kiyomizudera.or.jp/en
Station : Kiyomizu-Gojo Station

 

05 วัดซันจูซันเก็นโด | Sanjusangendo Temple

วัดซันจูซันเก็นโด (Sanjusangendo Temple) เกียวโต เทศกาลปีใหม่

อีกหนึ่งวัดน่าสนใจในเกียวโตก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1164 ชื่อซันจูซันเก็นโด หมายถึงอาคารที่มีช่องว่างระหว่างเสาจำนวน 33 ช่อง แสดงถึงจำนวนเสาในอาคารหลักของวัด ถ้าไม่เชื่อจะลองเดินนับกันดูก็ได้ เมื่อปี ค.ศ. 1249 เกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่เกียวโต ทำให้ทั้งรูปสลักพระแม่กวนอิมและอาคารวัดมอดไหม้เสียหายไปเกือบทั้งหมด ภายหลังได้มีการบูรณะวัดใหม่ในปี ค.ศ. 1266

วัดซันจูซันเก็นโด เที่ยววัดในเกียวโต

วัดซันจูซันเก็นโด (Sanjusangendo Temple) ช่วง ปีใหม่

ไฮไลท์ที่น่าสนใจสำหรับเราคือสิ่งที่อยู่ในอาคาร ภายในประดิษฐานพระแม่กวนอิม 1,001 องค์ ประกอบไปด้วย พระแม่กวนอิมปางพันมือในท่านั่ง 1 องค์ และในท่ายืนอีก 1,000 องค์ ซึ่งทั้งหมดนี้ถูกจัดเป็นสมบัติประจำชาติญี่ปุ่น อันที่จริงถ้านับกันแล้วจำนวนมือจะไม่ถึงพัน เป็นเพียงการเปรียบเปรยของทางวัดเท่านั้น ด้านในอาคารนี้แม้ไม่อนุญาตให้ถ่ายรูป แต่อนุญาติให้ชื่นชมและไหว้พระขอพร เราว่าก็น่าจะเพียงพอแล้วสำหรับวันดีๆ อย่างวันปีใหม่

Info
Price :
600 เยน
Open Hour : 1 เม.ย. ถึง 15 พ.ย. 8:00-17:00 น., 16 พ.ย. ถึง 31 มี.ค. 9:00-16:00 น.
Website : www.sanjusangendo.jp
Station : Shichijo Station

 

06 ศาลเจ้าโทโยคุนิ | Toyokuni Shrine

เทศกาล ปีใหม่ ใน เกียวโต ที่ ศาลเจ้าโทโยคุนิ (Toyokuni Shrine)

เดินเท้าจากวัดซันจูซันเก็นโดไม่เกิน 5 นาที จะพบกับศาลเจ้าชินโตเก่าแก่ที่สร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1599 ถ้าใครเคยอ่านประวัติสงครามญี่ปุ่นหรือเล่นเกมมาบ้างก็น่าจะรู้จักฮิเดโยชิ โทโยโทมิ (Toyotomi Hideyoshi) ผู้ปกครองแถบคันไซในอดีต ศาลเจ้าโทโยคุนินี้ถูกสร้างเพื่อเป็นอนุสรณ์ให้กับเขา ซึ่งเสียชีวิตลงในจังหวัดเกียวโต

ศาลเจ้าโทโยคุนิ (Toyokuni Shrine) เกียวโต

Toyokuni Shrine, Kyoto

ประตูไม้ Karamon ที่ด้านหน้าศาลเจ้าก็มีเรื่องราวเล่าต่อกันมาว่า ดั้งเดิมประตูนี้ถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้ที่ Fushimi Castle ปราสาทที่ฮิเดโยชิอาศัยอยู่ หลังจากปราสาทถูกรื้อถอนประตูก็ถูกย้ายมาไว้ที่ Nijo Castle, Konchi-in Temple และ Nanzen-ji Temple ตามลำดับ และสุดท้ายมาจบลงที่ศาลเจ้าโทโยคุนิในปี ค.ศ. 1876 ช่วงปีใหม่คนท้องถิ่นนิยมมาเขียนแผ่นป้าย (Ema) ขอพรกัน ว่ากันว่าแผ่นป้ายของที่นี่แปลกไม่เหมือนที่ไหน ถ้ามีโอกาสแนะนำให้เข้าไปเขียนขอพรกันดู

Info
Price :
  ฟรี
Open Hour : 24 ชั่วโมง (พิพิธภัณฑ์ 9:00-17:00 น.)
Station : Shichijo Station 

 

07 ศาลเจ้าเฮอัน | Heian Shrine

เสาโทริอิสีแดงสดขนาดมหึมาเห็นมาแต่ไกลลิบๆ ตั้งคร่อมบนถนนสายหนึ่งในเกียวโต ใช่แล้ว เรากำลังเดินทางไปยังศาลเจ้าเฮอัน ศาลเจ้าที่มีความสำคัญคือถูกสร้างขึ้นเนื่องในโอกาสครบรอบ 1,100 ปี ของเมืองเกียวโต ภายในมีพื้นที่ค่อนข้างกว้าง อีกทั้งด้านหลังอาคารหลักของศาลเจ้ามีสวนที่เต็มไปด้วยพรรณไม้หลากสายพันธุ์โดยเฉพาะต้นซากุระ จนใครต่อใครต่างก็บอกว่าที่นี่เป็นจุดชมซากุระที่น่าประทับใจในเกียวโต

เที่ยว เกียวโต ปีใหม่ ที่ ศาลเจ้าเฮอัน (Heian Shrine)

ศาลเจ้าเฮอัน (Heian Shrine) เกียวโต

ไปเกียวโต ช่วงปีใหม่

โดยปกติในวันปีใหม่พ่อค้าแม่ค้าญี่ปุ่นพากันมาตั้งยะไตเปิดขายอาหารกันตรงถนนทางเข้าวัดหรือศาลเจ้า แต่ที่เราสังเกตได้คือที่ศาลเจ้าแห่งนี้มียะไตเยอะกว่าที่อื่น จะเดินไม่ถึงตัวศาลเจ้าสักทีก็เพราะต้องแวะชิมอาหารคาวหวานที่ยะไตตามรายทางก่อนนี่แหละ เพลินที่สุด

ซุ้มร้าน ยะไต ช่วง ปีใหม่ ที่ ศาลเจ้าเฮอัน (Heian Shrine) จ.เกียวโต

ร้านของกินที่ขายในงานปีใหม่ ที่ ศาลเจ้าเฮอัน (Heian Shrine)

เมื่อเดินผ่านเสาโทริอิเข้ามาถึงด้านในจะเห็นอาคารสีแดงค่อนข้างแปลกตากว่าศาลเจ้าอื่นๆ ที่พบประวัติบอกว่าตัวอาคารหลักของศาลเจ้านั้นไม่ธรรมดา เนื่องจากมีต้นแบบจากพระราชวังในสมัยเฮอันนู่นแน่ะ ในวันปกติศาลเจ้าแห่งนี้จะปิดตอน 5 โมงเย็น แต่ช่วงเทศกาลปีใหม่ที่ศาลเจ้าเฮอันจะเริ่มคึกคักตั้งแต่วันที่ 31 ธันวาคม จะมีจัดแสดงโคมไฟส่องสว่างต้อนรับวันปีใหม่ตลอดคืน ช่วงเช้าตรู่ของของวันใหม่จะมีพิธี Urayasu no Mai คล้ายกับการร่ายรำโดยนักบวช และแน่นอนว่ามีผู้คนหลั่งไหลมาฮัทสึโมเดะตลอดทั้งวัน

Price :  ฟรี
Open Hour : 6:00-17:30 น.
Website : www.heianjingu.or.jp
Station : Higashiyama Station

แผนที่การเดินทางแผนที่การเดินทาง เที่ยววัดช่วง ปีใหม่ ใน เกียวโต

คลิกที่รูปเพื่อดาวน์โหลดแผนที่

 

LIKE & SHARE

ชอบเรื่องนี้จนต้องบอกต่อ