งานบ้านในวัฒนธรรมญี่ปุ่น เพราะบ้านคือพื้นฐานของชีวิต

นี่ไม่ใช่บทความที่เขียนโดยคนขยันหรือคนที่ดูแลบ้านได้อย่างสมบูรณ์แบบ แต่การเป็นคนที่ค่อนข้างจะตรงกันข้าม นี่เองทำให้ฉันมองคนที่ทำงานบ้านด้วยความรู้สึกชื่นชม และมองงานบ้านเป็นกิจวัตรอันน่าทึ่ง เข้าขั้นสิ่งมหัศจรรย์ที่สร้างความเพลิดเพลินไม่รู้เบื่อ

หลายปีมานี้ฉันชอบดูภาพยนตร์ญี่ปุ่นที่นำเสนอวิถีชีวิตอันเรียบง่ายแสนจะธรรมดาเป็นภาพชีวิตที่กำลังทำกิจวัตร ประจำวันไปเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นการทำอาหารปลูกผักสวนครัว กวาดถูทำความสะอาดบ้าน หรือซ่อมแซมเสื้อผ้า แล้วก็สังเกตว่ายิ่งเวลาผ่านไปภาพยนตร์ลักษณะนี้จะมีให้ดูเยอะขึ้นเรื่อยๆ รวมถึงวิดีโอในยูทูปด้วย ล่าสุดฉันเพิ่งค้นพบช่องยูทูปหนึ่งชื่อ 少ない物ですっきり暮らす แปลเป็นไทยประมาณว่า “ชีวิตในบ้านที่ไม่ต้องการอะไรเยอะ” ของคุณ Seiko Yamaguchi สตรีชาวญี่ปุ่นวัยกลางคนที่ดูคล่องแคล่วและสดใสช่องของเธอนำเสนอเรื่องชีวิตในบ้าน โดยเนื้อหาไม่ได้แปลกพิสดาร แค่ถ่ายวิดีโอเผยแพร่ให้เราได้เห็นช่วงเวลาที่เธอทำงานบ้าน กวาดบ้าน ซักผ้า พับผ้า หรือจัดตู้เสื้อผ้า ฉันดูได้ไม่เบื่อเลย ส่วนหนึ่งอาจจะเป็นเพราะการถ่ายภาพที่ดูผ่อนคลายเป็นมิตรต่อประสาทสัมผัสของผู้ชม และส่วนหนึ่งฉันก็ได้เรียนรู้เคล็ดลับการจัดการสิ่งต่างๆ ในบ้านจากเธอด้วย ซึ่งอาจจะเป็นเรื่องเล็กน้อยมากสำหรับคนทั่วไป แต่เป็นเรื่องใหญ่สำหรับฉัน เช่น เรื่องของผ้าขี้ริ้ว ฉันสังเกตเห็นแวบๆ ในวิดีโอตอนเธอพับผ้าขี้ริ้วเก็บว่าเป็นผ้าหลายชนิดไม่ซ้ำกันแต่ถูกพับไว้อย่างเป็นระเบียบ ในตะกร้า เธอไม่ได้ให้รายละเอียดไว้แต่ภาพนั้น ทำให้ฉันเกิดความคิดดีๆ ขึ้นมาว่าถ้าเรานำผ้าเช็ดตัวเก่า หรือเสื้อผ้าเก่าที่ซับน้ำได้ดีมาตัดทำผ้าขี้ริ้วให้เป็นผืนขนาดเท่าๆ กันแล้วเย็บริมหรือตัดให้ขนาดเพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัวเหมือนหลักการของกระดาษ A4-A3-A2 เวลานำมาพับในตะกร้าก็จะสามารถพับให้เท่ากันได้ง่ายดูเป็นระเบียบเรียบร้อยสบายตา เป็นต้น

คลิปวิดีโอหรือภาพยนตร์ที่ฉายภาพการทำอาหารเป็นขั้นตอนอย่างละเอียดลออโดยเฉพาะวิดีโอของเว็บไซต์ kurashi-no-kihon.com ที่ไม่มีเสียงพูดเสียงเพลงใดๆ ประกอบ นอกจากเสียงจริงๆ ที่เกิดระหว่างการทำอาหารสำหรับโลก ที่เต็มไปด้วยสิ่งเร้าทุกหนทุกแห่งแล้ว คลิปวิดีโอแบบนี้คือความผ่อนคลายอย่างแท้จริง

แต่มากไปกว่าดูเอาเพลินหรือดูเพื่อผ่อนคลาย ฉันเชื่อว่าคลิปวิดีโอหรือภาพยนตร์ประเภทนี้ ทำงานกับความรู้สึก ของเรามากกว่านั้น

ฉันทำงานเป็นนักเขียน มีบางวันที่เขียนงานไม่ออก และหลายครั้งก็เลือกจะพักความสนใจจากงานด้วยการดูหนังสักเรื่อง วันหนึ่งฉันเลือกเปิดดูซีรีส์ญี่ปุ่นเรื่อง Pan to Soup to Neko Biyori (ปัจจุบันมีหนังสือฉบับแปลไทยออกมาในชื่อ วันที่เหมาะกับขนมปัง ซุป และแมว) ตัวเอกในเรื่องเปิดร้านอาหารแบบคาเฟ่เล็กๆ ที่บ้านและพักอาศัยอยู่บนชั้นสอง มีมุมครัว เล็กๆ ซึ่งเธอมักทำอาหารง่ายๆ กินตามลำพังบนโต๊ะกินข้าวทรงกลมกะทัดรัด มุมพักผ่อนมีเพียงโซฟาเล็กๆ ตัวหนึ่งวางชิดผนังกับตู้เตี้ยอยู่ฝั่งตรงข้าม ฉันมองความเรียบง่ายของชีวิตในบ้านนางเอกอยู่ดีๆ ก็ตัดสินใจกดปุ่มหยุดเรื่องไว้ก่อน แล้วลุกขึ้นมาเก็บกวาดทำความสะอาดบ้านแบบไม่มีปี่มีขลุ่ย

ฉันคิดว่าภาพในวิดีโอหรือในหนังที่เราชอบดู คงสะท้อนความปรารถนาบางอย่างในใจเรานั่นเอง ฉันชอบดูหนังสือตกแต่งบ้านมาตั้งแต่เด็ก และเลือกเรียนด้านสถาปัตยกรรมภายใน เพราะมีความสุขที่ได้เห็นบ้านสวยๆ แต่การทำงานในนิตยสารตกแต่งบ้านเปิดโอกาสให้ได้พบเห็นบ้านสวยหรูมากมายนับไม่ถ้วน ประกอบกับวัยและสิ่งต่างๆ ที่ได้พบเจอมา ณ วัยหนึ่ง ฉันมองภาพของบ้านที่สวยงามเปลี่ยนไป ไม่จำเป็นต้องสวยสะดุดตา เก๋ไก๋ ทันสมัย หรือหรูหรา ตกแต่งด้วยข้าวของราคาแพง แต่คือบ้านที่เมื่อเราเดินเข้าไปก็สัมผัสได้ทันทีว่าเป็นบ้านที่ได้รับการดูแลจากเจ้าของ เอาใจใส่ ทำความสะอาด ทุกอย่างจัดวางพร้อมใช้ และไม่มีมุมใดหรือสิ่งใดถูกทิ้งร้าง คือบ้านที่มีชีวิตของใครสักคนอยู่ในนั้นเหมือนที่เราอาจเคยประทับใจกับบ้านในหนัง Little Forest ของหญิงสาวที่ปลูกผัก ทำอาหาร ถนอมอาหาร และดูแลบ้านเพียงลำพัง หรือบ้าน ของคุณลุงสถาปนิก และภรรยาที่รักการปลูกผลไม้ ทำสวน และทำอาหาร ในหนัง Life is Fruity

ตอนเป็นเด็ก ฉันได้รับมอบหมายให้กวาดถูห้องนอนทุกวันตอนเย็นหลังกลับจากโรงเรียน แม้จะเป็นงานเล็กๆ ทว่าหลายครั้งฉันก็ยังแอบอู้ แต่ทุกครั้งเมื่อถึงเวลาเตรียมตัวอ่านหนังสือช่วงใกล้สอบ ฉันจะลงมือจัดห้องจัดโต๊ะ อ่านหนังสือใหม่ ให้เรียบร้อยสวยงาม มันเป็นการกระทำโดยอัตโนมัติของเด็กที่สะท้อนถึงอะไรบางอย่าง (สมัยนั้นยังไม่มีนิตยสารสอนจัดระเบียบบ้านและยังไม่มีคนโด มาริเอะ) ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของห้องหับที่เราอยู่คงเอื้อให้สมอง ปลอดโปร่ง มองไปทางไหนก็สบายตา และคงส่งผลให้สมาธิในการอ่านหนังสือสอบไม่ถูกรบกวน

ภาพของคนที่ทำงานบ้านอย่างมีความสุขคือชีวิตในฝันของฉันในวัยนี้ค่ะ โดยไม่รู้ตัวฉันกลายเป็นคนที่สามารถมีความสุขกับการค่อยๆ เช็ด ค่อยๆ ถู ค่อยๆ ล้าง ค่อยๆ เก็บของในบ้าน ยังมีเคล็ดลับดูแลบ้านอีกมากที่ฉันต้องเรียนรู้เพื่อที่จะเป็นแม่บ้านมืออาชีพผู้มีความสุขกับการอยู่บ้านทำงานบ้าน…เอาล่ะ ขอตัวไปดูวิดีโอ เอ๊ย!! ขอตัวไปทำงานบ้านก่อนนะคะ

อ้างอิง: 少ない物ですっきり暮らす