เริ่มต้นพร้อมแสง
ภาพนี้เป็นหนึ่งในหลายภาพที่ฉันถ่ายเก็บไว้เมื่อครั้งไปเยือนประเทศญี่ปุ่นเพื่อเก็บข้อมูลมาทำงาน มันเป็นเช้าจ้าๆ เช้าหนึ่งในเมืองทะคะมัตสึ (Takamatsu) ถ้ามองหน้าปัดนาฬิกา ตอนนั้นนาฬิกาส่ายหน้าบอกฉันว่า “อย่าเพิ่งตื่นเลย เพิ่งตีห้ากว่าเอง นอนต่ออีกหน่อยดีกว่านะ” แต่ดูเหมือนแดดที่กำลังแยงตาฉันอยู่ไม่ได้พูดแบบเดียวกัน แสงเช้าแห่งฤดูใบไม้ผลิในเมืองทะคะมัตสึเมืองหลักในจังหวัดคะงะวะ (Kagawa) เริ่มต้นทำงานในวันใหม่อย่างฉับไวยิ่งยวด ราวกับมันกำลังกระซิบบอกฉันว่า “ตื่นเถอะ หยิบกล้องเลย ฉันจะพาไปดูอะไรแจ่มๆ”
แสงสวยๆ เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาการตื่นนอนที่ดีมาก ละอองแดดที่สาดฟุ้งเข้ามาปลุกให้ฉันลุกจากที่นอนโดยไม่ต้องพึ่งเสียงนาฬิกาปลุก (จริงๆ คำว่า ‘ลุก’ ยังไม่ใช่เท่าไหร่ควรใช้คำว่า ‘กระเด้ง’ จากที่นอนจะเหมาะกว่า) มันคงเป็นความงกเวลาของฉันเองด้วยส่วนหนึ่ง ที่ทำให้ไม่มีความคิดว่าจะล้มตัวลงนอนต่ออีกแล้ว
สำหรับนักเดินทางที่ชอบถ่ายภาพ ‘แสง’ น่าจะเป็นไกด์นำเที่ยวที่ดีที่สุดเลยก็ว่าได้ เพราะมันจะนำพาให้เราได้ออกไปพบเจอโลกในเวอร์ชั่นที่อ้าแขนรับเรา และให้โอกาสเราเก็บภาพมวลอากาศดีๆ ไว้ได้มากกว่าวันที่แสงสลัว มึนตึง แสงทำให้เห็นวัตถุ ผู้คน สิ่งมีชีวิตใหญ่น้อย และที่สำคัญ ทำให้เรามีโอกาสเห็น ‘เงา’ ในรูปร่างที่แตกต่างกันไปตามแต่ละช่วงเวลา อย่างในภาพนี้ นอกจากแสงที่พาดลงมาอย่างมีลีลาการเว้นวรรคที่น่าสนใจแล้ว เงาที่ยืดยาวนั้นก็แสดงลวดลายไม่เบา องศาของแสงเช้ามักทำให้เกิดเงาเอียงๆ ในขณะที่ตัวแสงเองก็นุ่มนวลกว่า ไม่แข็งกระด้างเหมือนตอนสาย ตอนเที่ยง หรือตอนบ่ายต้นๆ จะว่าไปแล้ว สำหรับทริปที่ฉันพกกล้องไปญี่ปุ่นแต่ละหน ตั้งแต่ก่อนเข้านอน ถ้าทำได้ ฉันจะแง้มม่านหน้าต่างไว้นิดหน่อย การแอบเปิดช่องให้แสงลอดผ่านเข้ามาในห้องได้สะดวกๆ ทำให้ฉันเริ่มต้นวันได้ดี ค่อนข้างรู้เวลา และไม่นอนตื่นสาย
ตีห้ากว่าๆ วันนั้น ก่อนจะล้างหน้าแปรงฟัน ฉันหยิบกล้อง เปิดหน้าต่างออก แล้วเริ่มสำรวจทิวทัศน์ด้านนอก ลมเย็นๆ พัดมาพอให้รู้สึกตื่นขึ้นอีกระดับ โดยเฉพาะกับประสาทรับความรู้สึกทางผิวหนัง ในขณะที่ฉันเริ่มเก็บภาพจากมุมมองลอดบานหน้าต่างห้องพัก ดวงอาทิตย์ก็ทำหน้าที่ของมันไปแบบไม่รอคำสั่งจากใคร แสงแดดค่อยๆ ลามไล้ตึกรามบ้านช่อง บรรยากาศสว่างขึ้นๆ ทุกวินาที องศาแดดที่พาดลงมาบนพื้นโลกเปิดให้เห็นรายละเอียดของสรรพสิ่งเบื้องล่าง ราวกับหญิงสาวที่ค่อยๆ บรรจงแกะกระดาษห่อของขวัญออกทีละชั้นๆ แสงและเงาปรากฏสลับเคล้าคละกันดูวับๆ แวมๆ
‘ชอบมิติแบบนี้จัง’ ฉันคิดพลางกดชัตเตอร์ถ่ายสิ่งต่างๆ ที่มองเห็นได้จากมุมสูง ถ่ายตั้งแต่ปากซอยถนนฝั่งเยื้องกับที่พัก ถนนสายใหญ่หน้าที่พัก ตึกไกลๆ ตึกใกล้ๆ สี่แยกไฟแดง ไปจนถึงจักรยานที่จอดอยู่ตามมุมตึกและผู้คนที่เดินข้ามถนนไปมา ฉันถ่ายภาพไปเรื่อยๆ คล้ายกับว่าใช้เวลาเพียงชั่วขณะสั้นๆ แต่พอมองนาฬิกาอีกทีก็ผ่านไปครึ่งชั่วโมงได้แล้ว
รถราบนถนนยังมีไม่มาก แต่ก็มีบรรยากาศของการเริ่มต้นวันพอให้เห็น นอกจากการโดยสารรถบัส รถไฟ แท็กซี่ ขี่จักรยาน การเดินเท้าก็ยังเป็นวิธีการเดินทางที่คนญี่ปุ่นนิยมมาก เป็นวิธีที่ทั้งเรียบง่ายและประหยัดไปในตัว เท่าที่สังเกตดู ชาวเมืองทะคะมัตสึเดินไม่เร็วเหมือนชาวเมืองโตเกียว อนุมานได้ว่าการซอยเท้าที่ช้ากว่าเกิดจากวิถีชีวิตที่ไม่เร่งร้อนเท่าคนในเมืองหลวง ชาวทะคะมัตสึบางส่วนเริ่มออกจากบ้านเพื่อมุ่งหน้าไปทำหน้าที่ของตัวเอง ฉันเห็นซาลารี่แมนเดินเท้าจากฟากถนนหนึ่งไปยังอีกฟาก เห็นหญิงสาวบนอานจักรยาน และคุณลุงคุณน้าเริ่มต้นวันพฤหัสบดีอย่างกระฉับกระเฉง
สิ่งที่การตื่นแต่เช้ามอบให้ฉันเป็นสิ่งธรรมดาทว่างดงาม
แสงเช้า – ภาพชีวิตผู้คน – การเริ่มต้นวันใหม่
ฉันรู้สึกถึงจิตวิญญาณของเมืองของที่ที่ฉันมาเยือน และเสี้ยวนาทีหนึ่งก็รู้ซึ้งถึงโมงยามของวันเวลา บางทีการเริ่มต้นวันพร้อมๆ กับการปรากฏตัวของดวงอาทิตย์ก็ทำให้คนเรารู้สึกไม่โดดเดี่ยว การเริ่มต้นวันพร้อมกับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ เตือนให้ฉันรู้ว่าบนโลกใบนี้ยังมีเพื่อนพ้อง สิ่งสำคัญที่ยังต้องทำ และสิ่งสวยงามที่มนุษย์ให้คุณค่า ในวันเวลาที่เคลื่อนที่ไปข้างหน้า เราต่างไม่ได้อยู่คนเดียว แต่อยู่ร่วมกันอยู่ตลอดเวลาโดยบางทีเราเองก็หลงลืมไป.
