At Home with Venetia in Kyoto : ช่วงเวลาแห่งแรงบันดาลใจเล็กๆ

ฉันรู้จักคุณป้าเวนีเชีย หรือ Venetia Stanley-Smith จาก MOE นิตยสารญี่ปุ่นสำหรับคนสนใจแวดวงนักวาดภาพประกอบที่ฉันติดตามอย่างต่อเนื่องคุณป้าเวนีเชียเป็นชาวอังกฤษ เติบโตในตระกูลชั้นสูง และได้ย้ายมาใช้ชีวิตอยู่ในประเทศญี่ปุ่นยาวนานเกือบห้าสิบปี ปัจจุบันอาศัยอยู่กับสามีชาวญี่ปุ่นผู้เป็นช่างภาพในบ้านหลังเล็กอายุกว่าร้อยปีที่ “โอฮาระ (Ohara)” หมู่บ้านชนบททางตอนเหนือของจังหวัดเกียวโต (Kyoto)

คุณป้าเล่าไว้ในบทสัมภาษณ์ของนิตยสาร MOE ว่า “ฉันจะเลือกใช้ชีวิตตามที่หัวใจฉันต้องการ และก็จะทำให้มันเป็นจริง…” ซึ่งคงหมายความรวมถึงการตัดสินใจลงหลักปักฐานที่โอฮาระด้วยกระมัง

สิ่งที่คุณป้าเวนีเชียให้ความสนใจ หรืออาจจะเรียกว่าเป็นสิ่งสำคัญในแต่ละวัน คือการใช้ชีวิตอย่างสอดคล้องกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรอบด้าน คุณป้าสนใจการปลูกพืชผักสมุนไพร ดอกไม้นานา และนำผลผลิตทางการเกษตรมาอุปโภคบริโภคภายในครัวเรือน ทั้งยังแจกจ่ายให้กับเพื่อนฝูงและคนรู้จัก ไม่เพียงเท่านั้น คุณป้าเวนีเชียยังนำบทเรียนที่ได้จากการใช้ชีวิตผูกพันกับธรรมชาติมาถ่ายทอดผ่านรายการโทรทัศน์ทางช่อง NHK WORLD ชื่อว่า At Home with Venetia in Kyoto หรือ 猫のしっぽ カエルの手 และมีภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับชีวิตในโอฮาระชื่อว่า Venetia’s Garden หรือ ベニシアさんの四季の庭 (ปี 2013) นอกจากนี้ คุณป้ายังเขียนเรื่องราวและวาดภาพบันทึกไว้ในหนังสืออีกหลายเล่ม

คงไม่แปลกหรอกที่ใครสักคนจะใช้ชีวิตเช่นนี้แต่การลงมือทำอย่างต่อเนื่องยาวนาน การได้สั่งสมความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมของแต่ละฤดูกาลในท้องถิ่นที่ตนเองอาศัยอยู่ การที่สามารถแยกแยะความเหมือนหรือต่างของพืชพรรณแต่ละชนิด กลายเป็นภูมิปัญญาแบบบ้านๆ ที่คุณป้าเรียกว่า “โฮมเมดไลฟ์สไตล์” นี่แหละที่สร้างแรงบันดาลใจให้เหล่าแม่บ้านญี่ปุ่นกันเป็นอย่างมาก (รายการของคุณป้าฉายระหว่างปี 2009-2013 และเริ่มตอนใหม่อีกครั้งในปี 2016 จนถึงปัจจุบัน) พอฉันเองได้ลองดูรายการนี้ ก็ติดอกติดใจจนต้องหาคลิปวิดีโอดูย้อนหลังและหาหนังสือของคุณป้ามาอ่าน

ในรายการ At Home with Venetia in Kyoto คุณป้าเวนีเชียพูดถึงต้นไม้ใบหญ้า การปลูกต้นไม้ เมนูอาหารหรือขนมที่ทำมาจากสิ่งที่ตัวเองปลูก บ้างก็ได้มาจากข้างทางละแวกบ้านหรือจากเพื่อนฝูง และไม่ใช่แค่เพียงอาหารเท่านั้น แฮนด์ครีม โลชั่น หรือน้ำยาทำความสะอาดบ้านต่างๆ ก็ล้วนมาจากสวนของคุณป้าที่ทดลองหยิบโน่นมาผสมนี่

นอกจากภาพชีวิตทำมือของคุณป้าเวนีเชียแล้ว คุณป้ายังพาผู้ชมไปรู้จักผู้คนในโอฮาระ เพื่อนในเกียวโตด้วยกันหรือต่างเมือง ทั้งคนทำสวน คนทำงานแฮนด์เมด คนทำงานศิลปะแขนงต่างๆ บางตอนคุณป้าก็พาออกไปเที่ยวจังหวัดอื่น พาไปศึกษาการทำธุรกิจที่เป็นผลผลิตจากธรรมชาติ หรือสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่งดงาม

แม้จะเป็นรายการโทรทัศน์ที่มีจังหวะเนิบๆ มีเพลงประกอบฟังแล้วชวนให้หนังตาหย่อน แต่สิ่งละอันพันละน้อยที่คุณป้าถ่ายทอดออกมาอย่างละมุนละไม สำหรับฉันมันคือคลังข้อมูลสายแม่บ้านผู้ชื่นชอบธรรมชาติที่ดูแล้วทำให้รื่นรมย์เอามากๆ (รวมทั้งยังชื่นชมในรสนิยมการเลือกข้าวของเครื่องใช้ในครัวของคุณป้ามากด้วย) แม้ฉันจะเป็นเพียงผู้ชมและไม่ได้เป็นผู้ลงมือทำด้วยตัวเองก็ตาม แต่พลังที่คุณป้าเวนีเชียส่งต่อออกมานั้นมันชวนให้ฉันอยากลุกไปทำนั่นทำนี่มาหลายต่อหลายครั้งแล้ว

คุณป้าเวนีเชียเล่าไว้ในรายการตอนหนึ่งว่าชื่นชอบช่วงเวลาตอนเช้าๆ ก่อนที่สมาชิกในครอบครัวจะตื่นนอน สิ่งที่คุณป้าทำจนเป็นกิจวัตร คือการดูแลสวนขนาดเล็กในบริเวณรั้วบ้าน ไม่ว่าจะรดน้ำต้นไม้หรือเก็บใบไม้ที่แห้งเหี่ยว ซึ่งมันเป็นช่วงเวลาที่ได้อยู่กับตัวเองแบบเงียบๆ คนเดียว และคุณป้าก็บอกว่านั่นคือช่วงเวลาแห่ง “ความสุข”

ได้ยินแบบนั้นก็ทำให้ฉันนึกถึงบทสัมภาษณ์ของคุณป้าในนิตยสาร MOE ขึ้นมาอีกครั้ง

“เมื่อฉันได้ใช้เวลาอยู่กับเหล่าต้นไม้ใบไม้ในสวน มันช่วยทำให้ความรู้สึกตึงเครียดและความกังวลใจค่อยๆ มลายหายไป”

อ้างอิงภาพ: www4.nhk.or.jp/venetia