ว่ า ง
อะไรทำให้งานกราฟิกดีไซน์ของประเทศญี่ปุ่นโดดเด่น แตกต่างจากทุกประเทศทั่วโลก และมีตัวตนที่ชัดเจน ไม่ว่าเวลาจะผ่านไปนานเท่าไหร่..
อะไรคือความพิเศษหรือลักษณะเฉพาะตัวของนักออกแบบทุกคนที่เหมือนกัน มันคืออะไร?
ถ้าเราสังเกตให้ดี ลักษณะหนึ่งที่น่าสนใจในงานกราฟิกดีใซน์ญี่ปุ่นนั้น ไม่ได้อยู่แค่การถ่ายภาพที่ดี การวาดภาพประกอบที่สวยงาม หรือการออกแบบ ตัวหนังสือที่ดี หรือการจัดองค์ประกอบที่ลงตัวเพียงเท่านั้น สิ่งหนึ่งที่หลายคนอาจจะมองข้ามไป และเป็นสิ่งที่ทำให้งานออกแบบญี่ปุ่นเป็นงานออกแบบที่มีตัวตนอย่างชัดเจนนั่นก็คือ
การ
ใช้
พื้น
ที่
ว่าง
หรือถ้าจะพูดให้ชัดก็คือ “การให้ความสำคัญกับการใช้พื้นที่ว่างในงานออกแบบ”
นั่นเป็นเพราะนักออกแบบมีความคิดที่ว่า ควรจะเอาอะไรที่ไม่จำเป็นต่อการเล่าเรื่องออกไปเพื่อให้เกิดพื้นที่ว่าง และให้คงเหลืออยู่เฉพาะสิ่งที่สำคัญที่มีความจำเป็นจริงๆ ในการสื่อสารเท่านั้น แทนที่ความคิดที่ว่า จะเอาอะไรมาใส่เข้าไปบ้างเพื่อให้ทุกอย่างครบถ้วนในสิ่งที่เขาต้องการจะพูด
นี่อาจจะเป็นสาเหตุที่ทำให้ทุกครั้งที่เราได้ดูงานออกแบบที่ดีของนักออกแบบญี่ปุ่น แล้วมักเกิดคำถามว่ามีกระบวนการคิดหรือการจัดการอย่างไรจึงได้ผลงานที่ดูเรียบง่าย ชัดเจนและมีเสน่ห์อยู่เสมอ ทั้งหมดนี้อาจจะมาจากความคิดที่ว่า..
พื้นที่ว่างคืออากาศสำหรับหายใจและถ่ายเท
พื้นที่ว่างคือการปล่อยให้จินตนาการได้ทำงาน
พื้นที่ว่างคือการเว้นช่องว่างไว้ให้เติมคำในใจ
พื้นที่ว่างคือความเงียบหรือสายลมที่โชยอยู่ตลอดเวลา
พื้นที่ว่างคือความสุนทรีย์ที่เป็นรางวัลที่มอบให้คนดู
และพื้นที่ว่างบอกเราว่า สิ่งที่มีอยู่น้อยนิดหรือสิ่งที่มีอยู่นั้นเป็นสิ่งสำคัญ หรือพูดง่ายๆ ว่า เมื่อมีอยู่น้อย สิ่งที่มีอยู่จึง “สำคัญ”
และถ้าจะพูดในแง่ของความสุนทรีย์ หรือจับไปถึงความรู้สึกของมนุษย์ คงพูดได้ว่า ไม่มีใครไม่ชอบพื้นที่โล่งกว้าง หรือคงไม่มีใครที่ไม่ชอบอากาศปลอดโปร่งที่ทำให้ต่อมของความรู้สึกได้ทำงาน และเมื่อมนุษย์มีความสุข ก็จะเกิดความรู้สึกดีๆ กับสิ่งที่เขากำลังมองหรือรับสารอยู่
งานออกแบบที่ดีหรือนักออกแบบที่ดีก็ไม่ต่างจากนักจัดสรรพื้นที่ว่างที่ชำนาญ และนี่อาจจะเป็นเคล็ดลับหนึ่งจากงานออกแบบญี่ปุ่นที่ยังไม่ค่อยมีใครคิดถึงมากนักในงานออกแบบบ้านเรา หรือจะพูดว่าเป็นช่องว่าง หรือพื้นที่ว่างที่ยังไม่มีใครจับจองเป็นเจ้าของก็ว่าได้
ในโลกที่ทุกคนแย่งกันพูด แย่งกันหาพื้นที่ส่วนตัวเพื่อจะยัดตัวเองลงไปในที่คับแคบ ในโลกที่ทุกคนต่างตะโกนเพื่อเรียกร้องความสนใจให้ตัวเอง ถ้ามีสักเสียงที่กระซิบหรือมีสักคนที่กล้าแตกต่างในการใช้พื้นที่ว่างอย่างน่าสนใจ เพื่อเว้นพื้นที่ให้ผู้รับสารได้มีส่วนร่วมในการใช้จินตนาการบ้าง สิ่งนั้นน่าจะเป็นสิ่งที่ดี และน่าจะเป็นความแตกต่างที่หลายคนรอคอย อยู่ที่ว่าใครจะกล้าปล่อยให้มีที่ว่างทางความคิดหรือที่ว่างทางจินตนาการก่อนกันเท่านั้นเอง . . . :-.)
